Vette crèmes en zalven, badolie, lotions
Het vet houden van de huid met vette crèmes en zalven is goed voor de huid. Het gaat schilfering tegen en herstelt de huid.
Calcipotriol en calcitriol (Vitamine-D3-preparaten)
Calcipotriol (merknaam Daivonex®) en calcitriol (merknaam Silkis©) werken vooral in op de celdeling en celgroei in de opperhuid, minder op de ontsteking. De plekken moeten hiermee een- of tweemaal per dag worden behandeld. De werking is langzaam: men moet enkele (2 tot 4) weken wachten op de eerste tekenen van verbetering. De maximale werking bereikt men pas na 6 tot 8 weken. Deze behandeling wordt vaak gecombineerd met corticosteroïden. Calcitriolis ook op de markt in combinatie met een corticosteroïd onder de merknaam Dovobet® zalf. Ook is een gel beschikbaar die zowel op het lichaam als de behaarde hoofdhuid toegepast kan worden.
Corticosteroïden
Corticosteroïden behoren tot de meest gebruikte middelen tegen psoriasis. Vooral de sterkere preparaten zijn zeer effectief en werken snel. Corticosteroïden zijn verwant aan stoffen die het lichaam ook zelf maakt. Dat zijn bijnierschorshormonen. Daarom worden ze ook wel hormoonzalven genoemd. Zij worden toegepast in lotion, crème, zalf of gel. Soms worden deze middelen ook toegepast onder ‘occlusie’. Dat wil zeggen onder een pleister of verband, zodat ze beter werken. Er zijn sterke en zwakke corticosteroïden. De sterke preparaten werken snel en krachtig, maar hebben bij slecht gebruik over het algemeen veel bijwerkingen. Bij lichte vormen van psoriasis wordt een zwak of matig-sterk werkend corticosteroïd (klasse 1 en 2) gegeven. Bij een verergering kan kortdurend worden overgegaan op sterk-werkend corticosteroïd (klasse 3). De zeer sterk-werkende preparaten (klasse 4) worden alleen ingezet bij ernstige vormen van psoriasis bij volwassenen.
Bij veel mensen bestaat een grote angst voor het gebruik van corticosteroïden. De corticosteroïden worden echter al zeer lang gebruikt en mits juist toegepast kunnen ernstige en onherstelbare bijwerkingen eigenlijk altijd worden voorkomen. Men hoeft dus echt niet bang te zijn voor behandeling met corticosteroïden. Het niet behandelen veroorzaakt veel ernstigere schade aan de huid. De meest voorkomende bijwerkingen zijn verdunning van de huid en fijne adertjes op het gezicht. De kans hierop wordt sterk verminderd door na een aantal dagen over te gaan op 3-4 dagen per week behandelen.
Systemische bijwerkingen kunnen ontstaan wanneer ten gevolge van langdurige behandeling met grote hoeveelheden corticosteroïden er veel daarvan door de huid wordt opgenomen en in het bloed terecht komt. De kans hierop is het grootst bij kinderen. Het gevolg kan remming van de lengtegroei zijn. Wanneer men zich houdt aan de instructies van de dermatoloog zijn systemische bijwerkingen eigenlijk altijd te voorkomen.
Teerpreparaten
Koolteer wordt vervaardigd uit steenkool en wordt al meer dan een eeuw gebruikt voor de behandeling van psoriasis. Teer is een oud en beproefd middel tegen psoriasis. Het heeft invloed op de ontsteking en op de celdelingen. Het voordeel is dat het bijna geen ernstige bijwerkingen heeft. Een enkele keer wordt iemand allergisch voor teer, waardoor de psoriasis kan verergeren. Ook kan bij sommigen tijdens het gebruik een ontsteking ontstaan van de haarzakjes. Tijdens het gebruik van teerpreparaten is de huid gevoeliger voor zonlicht. De grootste nadelen zijn eigenlijk de karakteristieke geur en kleur, waardoor een behandeling met teer cosmetisch niet zo aantrekkelijk is. In Nederland wordt koolteer dan ook bijna niet meer gebruikt behalve de medicinale shampoo (Denorex). In sommige behandelcentra wordt teer nog gebruikt in combinatie met baden en licht-therapie.
Dithranol (cignoline)
Dithranol is een synthetisch product dat voortkomt uit een plantaardig medicijn. Ook dit is een middel dat al heel lang met succesbij psoriasis vulgaris wordt gebruikt. Het werkt doordat het de celdelingen remt. Het wordt meestal gebruikt in een crème. Dithranol kan langdurig op de huid worden aangebracht of kortdurend: 15-20 minuten en daarna afwassen. De kortdurende methode wordt het meest gebruikt. De psoriasisplekken verdwijnen meestal na 4 tot 6 weken, met achterlating van een bruine verkleuring door de zalf. Het heeft als nadelen dat het de huid kan irriteren en dat het vlekken geeft in kleding, beddengoed, bad of douchebak. Maar het grootste voordeel is dat de psoriasis meestal na het stoppen van de behandeling niet meteen weer terugkomt. De behandeling wordt tegenwoordig vooral in dag behandelcentra of tijdens opname toegepast.